Τρίτη 9 Νοεμβρίου 2010

Η φανερή γοητεία της ευκολίας. (Μέρος 1ο)

@  Ο καλύτερος τρόπος γιά να αποδυναμώσεις μιά οποιαδήποτε κοινωνική λειτουργία είναι να φροντίσεις να την μετατρέψεις σε υπερλειτουργία. Παραδείγματος χάριν, μιά απεργία οικοδόμων ή δημοσίων υπαλλήλων στην δεκαετία του 80, αποτελούσε μείζον πολιτικό γεγονός. Ένα γεγονός με τεράστια δυναμική αλλά και με ουσιαστικό περιεχόμενο, τόσο γιά τον ίδιο τον απεργό όσο και γιά τον ίδιο τον δέκτη του μηνύματος δηλαδή την ίδια την κοινωνία.

Σήμερα, έχοντας το κοινωνικό σώμα "καταναλώσει", (καθ' οιονδήποτε τρόπο), χιλιάδες πορείες, χιλιάδες διαμαρτυρίες, χιλιάδες απεργίες, το ίδιο γεγονός, ακόμη και αν δεν περάσει στα ψιλά των εφημερίδων, δεν μπορεί σε καμμία περίπτωση να διεγείρει πλέον κανένα κοινωνικό νευρώνα. Και δεν νομίζω πως επ' αυτού χρειάζονται περισσότερες εξηγήσεις αφού η ιστορία είναι γνωστή ήδη από την εποχή του Μιθριδάτη. Άλλωστε με την ίδια ακριβώς λογική λειτουργεί και η αγορά, η υπερδιάθεση οποιουδήποτε προϊόντος ρίχνει την τιμή του ακόμη και αν επιτρέπει σε μεγαλύτερο καταναλωτικό κομμάτι να γίνει κοινωνός του προϊόντος αυτού.

Και μέχρι εδώ όλα καλά αφού το να χάσει ένα προϊόν την αρχική τιμή του δείχνει αρκετά "εξυπηρετικό". Τι συμβαίνει όμως όταν αυτό που χάνει την τιμή του δεν είναι ένα οποιοδήποτε προϊόν αλλά μιά, όπως είπαμε και στην αρχή, κοινωνική λειτουργία ή μιά πολιτιστική αναφορά ? 

Η ιστορία άρχισε, (με καλές εν αρχή προθέσεις θα πώ εγώ), όταν το 1981 η πρώτη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, στην προσπάθειά της να επουλώσει τα βαθύτατα τραύματα που άφησαν στην ελληνική κοινωνία  τέσσεράμιση δεκαετίες μισαλλοδοξίας και πολιτικής ξεφτίλας, εκτός από οίνο και άρτο (που αργότερα μάλιστα μάθαμε πως ήταν και δανεικά), άρχιζε να μοιράζει και "θεάματα". Και επειδή ο λαός μας έχει σοφές παροιμίες όπως αυτή που λέει πως ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται ή μιά ακόμη καλύτερη, "μάθανε πως πηδιόμαστε πλακώσανε κι' οι γύφτοι", δεν άργησε να αρχίσει το μεγάλο φαγοπότι. 

Αεριτζήδες κάθε λογής, χωρίς την ελάχιστη σχέση με τον πολιτισμό και το πνεύμα, άρχισαν να διαχειρίζονται εκτός από ζεστό δημόσιο χρήμα και την πολιτιστική τύχη αυτού του τόπου. Δεν υπήρξε ραχούλα και λαγκάδι που δεν είδε Μπέκετ και Γκομπρόβιτς, δεν υπήρξε αετοφωλιά που δεν άκουσε  Κατσιμιχαίους και Νταλάρα, (παρ' εμπιμπτόντως, ο Νταλάρας τότε τους έβλεπε με μισό μάτι), δεν υπήρξε κοινοτάρχης που δεν ανέβασε Θεσμοφοριάζουσες και Λυσιστράτη. Και όλα αυτά "τζάμπα" ! 

Βέβαια, ένα τέτοιο πολιτισμικό overdose θα μπορούσε κάποιος να το χαρακτηρίσει και ως ευλογία αλλά δυστυχώς ούτε η Τέχνη είναι κάτι το οποίο φοριέται κολάρο με το στανιό ούτε και τον πολιτισμό τον προάγεις δείχνοντας Μπέργκμαν στον τσέλιγκα αλλά όταν παίρνεις το παιδάκι αυτού του τσέλιγκα και του φτιάχνεις το εκπαιδευτικό εκείνο πλαίσιο που θα το "αναγκάσει" να αναζητήσει μονάχο του να συναντηθεί με τον κάθε Μπέργκμαν. Κάτι τέτοιο όμως θα απαιτούσε ένα εξαιρετικά σοβαρό προγραμματισμό από μέρους της πολιτείας, (τι μας λές τώρα καημένε), και άρα και μεσολάβηση μακρού χρόνου αφού θέλει τουλάχιστον 15-20 χρόνια γιά να καταφέρεις να φτιάξεις μιά πραγματικά "νέα γενιά". Αλλά ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά  της αρπαχτής είναι το ότι δεν μπορεί ποτέ να περιμένει, όχι 20 χρόνια, αλλά ούτε καν 20 μέρες, η αρπαχτή γίνεται πάντα "εδώ και τώρα" και σε κάθε περίπτωση πριν αλλάξουν τα πρόσωπα που "εγκρίνουν" (με το αζημίωτο πάντα) τα σχετικά κονδύλια. 

Η ιδεολογία όμως της αρπαχτής δεν έκανε μονάχα οικονομική ζημιά και γιά να είμαστε και ακριβέστεροι, μάλλον αυτή η ζημιά ίσως να είναι και η μικρότερη. Αυτά που μέχρι σήμερα άφησε πίσω της ως ...παρακαταθήκη είναι, αφ΄ενός μεν να προσδώσει στην λέξη κουλτούρα ένα απολύτως απαξιωτικό περιεχόμενο αφού μιά τέτοιου είδους άκριτη "επιβολή" της Τέχνης, το μόνο που κατάφερε τελικά είναι να θυμίσει στον "ανέτοιμο" πολίτη το πόση απόσταση τον χωρίζει από αυτήν (ψευδώς φυσικά) και άρα να τον απογοητεύσει και να τον απομακρύνει μιά γιά πάντα από κάθε της έκφανση, και αφ' ετέρου πως όλα μπορούν να γίνουν από όλους και φυσικά στο ποδάρι και τσαπατσούλικα. Και κυρίως ..."εύκολα".

Εύκολα λοιπόν μπορούμε να διοργανώσουμε ένα οποιοδήποτε καλλιτεχνικό γεγονός, είτε αυτό είναι μιά θεατρική παράσταση, είτε μιά έκθεση ζωγραφικής, είτε μιά εικαστική παρέμβαση σε κάποια πλατεία. Και αφού όλα τα προηγούμενα είναι τελικά τόσο εύκολα, γιατί να μην είναι εξ ίσου εύκολο να διοργανώσουμε και (άλλο) ένα Διαγωνισμό Φωτογραφίας και μάλιστα ..."Πανελλήνιο" ? 

Η συνέχεια αύριο... 

6 σχόλια:

  1. θα συμφωνησω απολυτα με το πρωτο μερος λυκε. και με την ξεκαθαρη λογικη που συνηθιζεις να γραφεις.
    αλλα κατι μου λεει θα διαφωνησω με το δευτερο μερος. θα περιμενω..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Όποια κυβέρνηση πάρει το παιδάκι αυτού του τσέλιγκα (του όποιου τσέλιγκα) και του φτιάξει το εκπαιδευτικό εκείνο πλαίσιο που θα το "αναγκάσει" να αναζητήσει μονάχο του να συναντηθεί με τον κάθε Μπέργκμαν, έχει σκάψει το λάκκο της :)..και μάλιστα αρκετά βαθιά γιατί φαντάζομαι πως σταδιακά θα αντιμετωπιστεί ως επικίνδυνη σε ευρύτερα πλαίσια. Είναι χαρακτηριστικό πως ένα τέτοιο πλαίσιο εκπαίδευσης ακούγεται σαν αποκύημα φαντασίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. "Είναι χαρακτηριστικό πως ένα τέτοιο πλαίσιο εκπαίδευσης ακούγεται σαν αποκύημα φαντασίας".

    Aκριβώς Κατερίνα, γι' αυτό δεν είμαστε άλλωστε όλοι μας εδώ ? Γιά να κυοφορούμε και να τίκτουμε το φαντασιακό ?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Μέσα στο φαντασιακό του ζει ο καθένας μας (τουλάχιστον ο καθένας από εμάς που το πρόβλημα της καθημερινής επιβίωσης το έχουμε λυμένο). Η πραγματικότητά μας όπως την ζούμε και την αντιλαμβανόμαστε, πάλι ωραιοποιημένη είναι.
    "Για αυτό είμαστε εδώ" ..δεν "είμαστε" για κανένα σκοπό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να συνδέσω το Νο1 με το Νο2. Το ΥΠΕΠΘ (Υπουργείο Έθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων) μετατράπηκε σε ΥΠΠΔΜΘ (Υπουργείο Παιδείας Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων). Που να πήγε το Εθνικής άραγε?

    Κατερίνα,δεν πιστεύω ότι όλοι ζουν σε μια ωραιοπημένη πραγματικότητα. Οι ασιόδοξοι ίσως μόνο.

    Θα συμφωνήσω στο ότι όποια κυβέρνηση φροντίσει ο μαθητής να αναζητήσει το Μπέργκμαν,σκάβει το λάκο της. Καμία κυβέρνηση δε θέλει πολίτες/ψηφοφόρους που θα μπορούν να επεξεργάζονται ότι του πασάρει η ίδια και τα μέσα ενημέρωσης που έχει υπό τον έλεγχό της.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Αφήστε με λίγο να διαφωνήσω πολύ μαζί σας.
    Αυτό που τείνει να μας στείλει κατά διαόλου ως κοινωνία είναι η εύκολη πρόσβαση σε κάθε είδους πληροφορία και ο καταιγισμός με τεράστια και διαφορετικά μεγέθη αυτής. Αν κάποτε δεν είχαμε δικαίωμα στην πληροφόρηση και κατά συνέπεια στην γνώση τώρα μας βομβαρδίζουν σε βαθμό να μην φτάνουμε πάλι στην γνώση. Αν λάβουμε υπόψη μας ότι η παιδεία ως διαδικασία ξεκινάει από το σπίτι, συνεχίζεται στο σχολείο, θα παρακαλάμε σε λίγα χρόνια να έμενε μόνο εκεί και να μην συνεχιζόταν στον τύπο, στην τηλεόραση, στο ιντερνετ. Και μιλάμε για υπερπαιδεία πλέον. Σε σημείο που δεν μπορούμε να την φιλτράρουμε, δεν έχουμε την δύναμη να την απορρίψουμε. Τόσα χρόνια φωνάζαμε για κατευθυνόμενη παιδία και πληροφόρηση. Σε λίγο θα εκλιπαρούμε για αυτό. Δεν είναι τυχαίο που οι περισσότεροι γονείς δεν αφήνουν τα παιδιά τους να μπουν στο διαδίκτυο, αλλά ούτε και να δουν τηλεόραση (αυτό δεν είναι κατευθυνόμενο;)
    Μας δώσανε τα πάντα. Δεν είμαι σίγουρος αν μας τα δώσανε επίτηδες. Μάλλον εμείς τα απαιτήσαμε. Μετά από αγώνες, προσπάθειες, συγκρούσεις, μάχες.. Τα αποκτήσαμε. Τα έχουμε στα χέρια μας αλλά δεν ξέρουμε τι να τα κάνουμε. Και τώρα;;; Τι γίνεται; Για ποιά ιδέα θα φωνάξουμε; Για ποια ιδεολογία; Για ποια πολιτική;
    Πού είναι η ανάγκη για έκφραση μέσω της τέχνης; Εχει πνιγεί στις lcd οθόνες που σε λίγο θα βλέπουμε και στον ηλεκτρικό.
    Δεν υπάρχει καμία πνευματική ανάγκη. Είμαστε ολοι χορτασμένοι από άλλα, διάφορα.

    Υγ ας μην μιλήσουμε για φιλελευθερισμό!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή