Τρίτη 5 Ιουλίου 2011

"Μηδέν άγαν" ή μηδέν ...γενικώς.


@ Όταν ο αείμνηστος διαννοητής Βασίλης Ραφαηλίδης είχε πεί  πως είμαστε τόσο έλληνες όσο ακριβώς και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι και μάλιστα πολλοί ευρωπαίοι είναι και περισσότερο έλληνες από εμάς, κάποιοι ένιωσαν θιγμένοι και γιά ακόμη μιά φορά τον χαρακτήρισαν ως ..."επικίνδυνο ανθέλληνα". Βέβαια, αυτή είναι πάντα η "τύχη" όλων εκείνων που επέλεξαν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, να κρατάνε τον καθρέφτη μιάς κοινωνίας και να του δείχνουν πως το πραγματικό του πρόσωπο δεν έχει καμμία σχέση με αυτό που η ίδια η κοινωνία βαυκαλίζεται πως έχει.

Και ναι, μπορεί μεν ο "τ' αληθή λέγων" λοιπόν, να μην σφάλλει ποτέ όπως είπε και ο Σοφοκλής, και είναι γνωστό πως ακόμη και αν σε κάψουν στην πυρά γιατί φωνάζεις πως η γη κινείται, κάποτε θάρθει στιγμή να φιλάνε τις ...στάχτες σου αλλά από την άλλη μεριά, αυτό δεν σημαίνει πως στο μεσοδιάστημα η ιστορία θα κάθεται με τα χέρια σταυρωμένα σαν ήσυχο παιδάκι να περιμένει το πότε θα ...ωριμάσει η κάθε κοινωνία και θα βγεί από το άγρυπνο κώμα της να έρθει αντιμέτωπη με τις αλήθειες που την κατατρέχουν. Βλέπετε, ο ήλιος βγαίνει κάθε μέρα, είτε εμείς σηκωνόμαστε από το κρεβάτι μας είτε όχι και κάθε μέρα που περνάει, το τίμημα της εθελούσιας τύφλωσής μας θα είναι όλο και πιό βαρύ.

Και γιά να ξαναγυρίσω στην υπέροχα τραγική διατύπωση του Βασίλη Ραφαηλίδη περί της ...ελληνικότητας των νεοελλήνων,  θα έλεγα πως ακόμη και αν ολόκληρη η αρχαία ελληνική γραμματεία γιά κάποιο τρόπο εξέλιπε, θα μπορούσε να αυτοαναπαραχθεί και να ξαναδομηθεί εκ του μηδενός ακέραια, αρκεί να σωζόντουσαν δύο μόνο φράσεις : Το "Μηδέν άγαν" και το "Μέτρον πάντων άνθρωπος".

Παρά την διαφορετικότητα μεταξύ των περιεχομένων που θα μπορούσαν να αναδυθούν από την κάθε μιά από τις παραπάνω φράσεις, υπάρχει ένας αξιακός πυρήνας που τις κάνει να μοιάζουν σαν διαφορετικά μεν εδάφια από το ίδιο όμως ευαγγέλιο. Υποδεικνύουν (και ονομάζουν) ως την πηγή όλων των δεινών την υπερβολή, την "ύβρι". Τίποτε υπερβολικό, τίποτε έξω από τα ανθρώπινα μέτρα, δεν μπορεί να είναι "καλό" και όχι γιατί δεν είναι τάχα ηθικό, (άλλωστε η "ηθική" δεν αποτελεί και τόσο στέρεο έδαφος γιά σκέψη αφού διαφοροποιείται δραματικά από εποχή σε εποχή ή και ...από δεκαετία σε δεκαετία ακόμη και ίσως και από τυχαίους παράγοντες), αλλά επειδή όντας υπερβολικό και πέρα από τα ανθρώπινα, δεν είναι ούτε χρήσιμο και τελικά ούτε και ευχάριστο.

Παραδείγματος χάριν, ένας πραγματικός έλληνας (ασχέτως ...υπηκοότητας), δεν θα μπορούσε ποτέ να νιώσει την ανάγκη να έχει (και τελικά και να κατέχει) είκοσι ζευγάρια παπούτσια ή τριάντα πουκάμισα ή τρία αυτοκίνητα ή πέντε σπίτια ή εκατομμύρια στην τράπεζα.(ή και όλα αυτά μαζί). Ένας πραγματικός έλληνας (πάντα ασχέτως υπηκοότητας), έχει πρωτίστως (μετά από "σκληρή εσωτερική δουλειά" και όχι ...filioque) την αίσθηση του όμορφου, δηλαδή του μέτρου. Ενός μέτρου "άριστου" πάνω στο μπόι του των πραγματικών αναγκών του "ανθρώπου" αφού φτιάχτηκε από το ίδιο ξύλο που φτιάχτηκε και το κιβούρι που τον περιμένει.

Ο λαός μας λέει σοφά πως τα σάβανα δεν έχουν τσέπες αλλά ουδείς εκ των πλούσιων μελλοθανάτων δεν αισθάνεται ιδιαίτερα καλά με την συγκεκριμένη "ιδέα" και όσοι (ελάχιστοι) δείχνουν να το έχουν κάπως συνειδητοποιήσει, προσπαθούν και αυτοί στα τελευταία τους να εξευμενίσουν τον χάρο, συνήθως με κάποια "εθνική ευεργεσία" ή κάποια μεγάλη "δωρεά".

Τόσο οι πόλεμοι όσο και οι κοινωνικές εξεγέρσεις στην ουσία τους και πάντοτε οφείλονται στην τραγικά και ανυπόφορα άνιση κατανομή του πλούτου ακόμη και αν το καπιταλιστικό σύστημα (και πάντα χέρι-χέρι με τον χριστιανισμό), προκειμένου να εξασφαλίσει την έξωθεν καλή μαρτυρία των (ουσία) εγκληματιών, κατασκεύασε και ολόκληρη ιδεολογία, βαφτίζοντας χυδαία τον κοινό καιροσκοπισμό ως ..."ικανότητα να βλέπουμε μπροστά και να ανακαλύπτουμε νέες ευκαιρίες", και τον κοινό αδίστακτο (αλλά κατά κανόνα νομότυπο) εγκληματία, σε "δραστήριο επιχειρηματία που ακόμη και μέσα στην κρίση βρίσκει τον τρόπο να προχωράει μπροστά". (Βέβαια και εδώ ο λαός μας έχει την δική του "διατύπωση", το λέει λίγο διαφορετικά, πως δηλαδή "ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται" αλλά τέτοια ώρα πού χρόνος γιά λαϊκές παροιμίες...)

Από αυτό όμως το απολύτως πρόστυχο και άλλο τόσο ψευδές αυτό (χ)ιδεολόγημα, "τυχαίνει" να απουσιάζουν κάποιες "λεπτομέρειες" όπως πχ. το ότι όντας η παγκόσμια (και παγκοσμιοποιημένη πλέον) οικονομία ένα τελικά  απολύτως κλειστό σύστημα, την στιγμή που κάποιος πλουτίζει, την ίδια ακριβώς στιγμή κάποιοι άλλοι φτωχαίνουν και αυτό για να το καταννοήσει κάποιος δεν χρειάζεται δα και κανένα ντοκτορά πάνω στην οικονομία, αρκεί η αριθμητική της πρώτης δημοτικού. Όταν λοιπόν κάποιος πλουτίζει, κάποιοι φτωχαίνουν και όταν κάποιος πολύ πλουτίζει τότε κάποιοι άλλοι πολύ φτωχαίνουν. Και ανέκαθεν, τα πλέον τραγικά σημεία της παγκόσμιας ιστορίας ήταν όταν αυτοί οι "κάποιοι" φτωχοί, ήταν πολλοί κάποιοι αλλά και πολύ φτωχοί.

Και όσο και αν μέσα σε αυτό τον οχετό της ...νέας "διαλεκτικής" (βλέπε παραπληροφόρησης), εκφράσεις του τύπου "νέες ευκαιρίες", μοιάζουν μάλλον με επιπλέοντα κόπρανα που κάποιοι σφωγγοκωλάριοι και άθλια ενεργούμενα του εξ ίσου άθλιου συστήματος προσπαθούν απλώς να αρωματίσουν προκειμένου να τα κάνουν να μην είναι τόσο δύσοσμα. Και αν τούτη η κρίση παρέχει τελικά μιά αληθινή "ευκαιρία", αυτή δεν μπορεί να είναι καμμιά άλλη από το να μετανοήσουν (σε παγκόσμιο επίπεδο) όλοι όσοι επί δεκαετίες καταλήστευσαν τον ιδρώτα των πολλών και να επιστρέψουν τον περίσσιο πλούτο τους σε αυτούς που πραγματικά ανήκει που σε τελική ανάλυση όπως ξαναείπαμε και παραπάνω, ως περίσσιος τους είναι και άχρηστος αφού αργά ή γρήγορα θα πεθάνουν. Και όσο πιό γρήγορα το συνειδητοποιήσουν, τόσο πιό ...αργά θα πεθάνουν αφού σε μιά γενικευμένη εξέγερση κανείς δεν μπορεί να αισθάνεται "ασφαλής". Με άλλα λόγια λοιπόν, η μόνη πραγματική "ευκαιρία" που έχουν οι έχοντες πολλά περισσότερα από τους άλλους "ικανοί", είναι αυτή του να επιλέξουν τον τρόπο που θα πεθάνουν. Και ένας θάνατος λόγω γήρατος, σίγουρα είναι προτιμότερος από κάθε άλλον.

Φυσικά όλα αυτά, ακόμη και στα αυτιά του αφελούς συγγραφέα τους ηχούν γραφικά και ακόμη και στον ίδιο τον γράφοντα προκαλούν θυμηδία, ποτέ δεν πρόκειται να συμβεί κάτι τέτοιο αφού ουδέποτε κάποιος με περίσσιο πλούτο κοινώνησε έστω και κατ' ελάχιστον κάτι από την τελικά ουμανιστική σημασία του "Μηδέν άγαν".

Η οικονομική μας καταστροφή είναι πλέον γεγονός. Μιά κοινωνική όμως, είναι (ακόμη) επί θύραις.(Και μπροστά σε αυτά που μοιραία θα ακολουθήσουν, τα επεισόδια της "πλατείας" θα θυμίζουν παιδική χαρά). 

Όσο λοιπόν ακόμη υπάρχει χρόνος, έστω και τώρα την τελευταία στιγμή, ας σκεφτούν κάποιοι και ας διαλέξουν : Ή "μηδέν άγαν" ή μηδέν ...γενικώς. 

7 σχόλια:

  1. στο ζωικο βασιλειο της γης, το μεγαλο ψαρι τρωει το μικρο. ο ανθρωπος ομως εχει καταφερει ανα τους αιωνες ενα παραπανησιο χαρακτηριστικο. να κληρονομει την δυναμη του (χρηματικη στην προκειμενη περιπτωση)

    η λυση για μενα..
    οχι στην κληρονομικοτητα. στο κρατος ανηκουν ολα το οικοδομηματα και η γη.
    υπαρχει μια απολυτη ελευθερη οικονομια, ο ικανοτερος (εστω και αδικα) περναει καλυτερα στην παρουσα ζωη του.
    οι μονοι φοροι στο κρατος ειναι απο το ενοικιο της γης που εκμεταλλευεται , του χωρου που κατοικει ο πληθυσμος της. με αυτα τα χρηματα ρυθμιζει το κρατος την παιδεια, την υγεια, τα κοινοφελη τεχνικα εργα.

    δεν θα επεκτεινω την ουτοπιστικη σκεψη μου, που κατα την γνωμη μου μπορει να γινει πρακτικη αν την βαλουν κατω τεχνοκρατες. (οι μελλοντικοι θανατοι μπορουν να βγαλουν πολυ πιο συντομα την χωρα απο την ”τρυπα”)
    θα πω μονο το εξης.
    ενα παραδειγμα δυσκολιας στην περιπτωση θανατου καποιου που μεταφερει τον λογαριασμο στο παιδι του. οι τραπεζικοι λογαριασμοι εχουν δικαιωμα για ”μονο ενα ονομα”. ο δυστυχης που φευγει, κανει ευτυχεις τους ”ζωντανους”.

    πιστευω οτι γεννιομαστε με ισες ευκαιριες . στην εν ζωη εξελιξη μας δεν μπορει εκ των πραγματων να ειμαστε ισοι σε αυτη την ποικιλομορφια της ζωης (οπως γινεται στο ζωικο βασιλειο).

    με λιγα λογια..
    αν εγω εχω 200.000.000 ευρω στην τραπεζα, θα τα μεταδωσω στα παιδια μου και αυτα θα τα αυξησουν καθημενα.
    και ετσι ο πλουτος παντα θα συσωρευεται (ή στην αδιαφορη περιπτωση για τους πολλους) θα αναμοιραζεται μεσω πολεμων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. ενας φιλος, ο δημητρης γωγος, μου ειπε το εξης οταν ειχε διαβασει την ουτοπιστικη σκεψη μου.
    ''φερτε μου μπροστα μου, αυτον που πρωτος οριοθετησε γη σαν δικια του'' :-D
    ολα τα αλλα ειναι αλλα λογια για να αγαπιομαστε, λογια για να προσπαθουμε να δειξουμε τελικα λιγο πιο ανωτεροι απ τους αλλους. ενας ατελειωτος συναγωνισμος..
    καμμια σχεση με πραγματικη μοιρασια. η απολυτη ξεφτιλα, ακομα και απ τον καναπε..
    δεν με ποναει η κοινωνιο-πολιτικη.
    με ποναει μονο.. η φωτογραφια.
    τα ιδια παντου.. σεβαστα.. :-)
    drunk.. :-D

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Σωστός ο Λύκος!!!
    Και συμπληρώνω, η ελευθερία χρειάζεται μέτρο και εμείς δεν είμασταν έτοιμοι για τόσο πολλές και μεγάλες ελευθερίες. Ας βάλω σε εισαγωγικά τις ελευθερίες, μην παρεξηγηθώ κιόλας.
    Λοιπον δεν υπήρξαν οι βάσεις, δεν είχαμε την παιδεία, δεν είχαμε το ήθος και βασιστηκαμε σε μια ατομιστικη νοοτροπία με γνώμονα το ατομικό συμφέρον.
    Ακόμα και τώρα φταίνε οι άλλοι. Και ίσως να φταίνε. Ίσως... Αυτοί που έπρεπε να φροντίσουν να πάρουν μέτρα για να μας προφυλαξουν.
    Καποια στιγμή η οικονομικη κρίση θα περάσει. Κανεις δεν ξέρει ποτέ, πως. Το θέμα είναι αν ο Έλληνας τοτε θα εχει παρει το μαθημα του και ωριμάσει για να κτίσει ένα γερό νέο οικοδομημα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ήθελα να ήξερα αν σκοπός της κάθε γενιάς που περνάει,είναι να γίνεται θυσία για να κληρονομήσουν οι απόγονοι,ακίνητο, επιχείρηση, σίγουρη θέση στο δημόσιο,το χωράφι,το εξοχικό,το πτυχίο, κάτι να έχει για το μέλλον..
    πού θα καταλήξουν οι επόμενες γενιές?
    Προφανώς θα θέλουν να αποκτήσουν ακόμη περισσότερα..
    Και τώρα που είναι ολοφάνερο οτι αυτό το περισσότερο, είναι αδύνατον να υπάρξει και ότι το μηδέν μας χαμογελάει απειλητικά, ποιός θα θυμάται να εξηγήσει στα νέα παιδιά τί σημαίνει "μηδέν άγαν" ...
    και εγώ ακόμη, που διδάχτηκα αρχαία, το είχα ξεχάσει.
    Ποιός είναι σε θέση να εξηγήσει το "μέτρον πάντων άνθρωπος", το "γνώθι σαυτόν"...
    Όλα τα θέλουμε "μασημένη τροφή" πλέον και έχουμε αναθέσει σε ψυχιάτρους και ψυχαναλυτές να μας μάθουν ( ? ) τα αυτονόητα.
    Τον αγώνα για το ΚΑΛΥΤΕΡΟ και όχι για το περισσότερο , πότε θα τον αποφασίσουμε γαμώτο και με ποιούς, για να πάμε να τα κάνουμε όλα λαμπόγυαλο?
    Πότε θα μας ενώσει η ανάγκη για το καλύτερο?
    Πότε θα μας ενώσει η επιθυμία , να αποκτήσει τα στοιχειώδη, ο ΣΥΝΑΝΘΡΩΠΟΣ που δεν κληρονόμησε, που δεν του τα ακούμπησαν για να σπουδάσει, που δεν είχε πρόσβαση σε διαδρόμους, κύκλους, λαμογιές...
    Πότε θα αποκτήσει τα στοιχειώδη ο μετανάστης που τον βλέπω να δουλεύει σαν είλωτας στο χωράφι και ταυτόχρονα κρύβεται να μην τον δούν που ΔΟΥΛΕΥΕΙ και τον ξαποστείλουν ?
    Ποιός δικαιούται να ξεχωρίζει ποιοί θα επιζήσουν και ποιοί όχι??
    Πότε θα μας απασχολήσει επιτέλους το δίκαιο και όχι το περισσότερο?
    Γιατί κάποτε από ένα κωλοσχολείο με δύο τρείς άξιους και ορεξάτους δασκάλους μαθαίναμε περισσότερα από ότι τώρα που τρέχουν από το ένα σχολείο στο άλλο?
    Μη με παρεξηγήσετε, αλλά βλέπω το μηδέν νάρχεται και του χαμογελάω, ελπίζοντας σε μια πιό δίκαιη μοιρασιά, πιστεύοντας οτι ο αγώνας θα είναι αποτελεσμάτικός, γιατί θα είναι ΚΟΙΝΟΣ, ενάντια σε ένα σύστημα που δεν θα αλλάξει ποτέ αν δεν το πολεμήσουμε στο αδύνατο σημείο του...στο ότι είναι ΑΠΑΝΘΡΩΠΟ και όχι στο ότι μας δίνει λίγα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ζητάς "αλληλεγγύη" φίλε Πάνο αλλά αυτή η αλληλεγγύη είναι μιά πολύ σχετική έννοια. Αλληλεγγύη πχ. κατ' εμέ και κατά την κινέζικη ρήση, δεν είναι να δίνεις κάθε μέρα ένα ψάρι στον διπλανό σου αλλά να του μάθεις πώς να ψαρεύει ο ίδιος. Ποιός ας πούμε θα δεχόταν την δική μου "αλληλεγγύη" όταν παραπονούμενος γιά την καθημερινότητά του θα του πρότεινα να διαβάσει ή και θα του έκανα δώρο ποιήματα του Κατσαρού ή του Καβάφη ή του Αναγνωστάκη ? Ποιός θα έβλεπε στην συγκεκριμένη περίπτωση την άμεση σύνδεση μεταξύ αιτουμένου και παρεχομένου ?

    Αν πάλι μιλάς γιά όρους κοινωνικής συνοχής ή ενός κοινωνικού "μετώπου" ως ΕΚΦΡΑΣΜΕΝΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ, αυτό θα μοιάζει σαν ένα πανέμορφο κι' εντυπωσιακό πυροτέχνημα. Γιά να έχουμε μιά στιβαρή βάση πρέπει να φτάσουμε ή στην απόλυτη ένδεια ή στην απόλυτη συνειδητοποίηση. Και ακόμη είμαστε αρκετά μακρυά από αυτά. (Ευτυχώς γιά το πρώτο, δυστυχώς γιά το δεύτερο).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Απολαυστικό και εύστοχο το κείμενο και ερεθιστική η διαδρομή τών συλλογισμών σου, μου δίνει αφορμή για έναν μικρό πρώτο επιμέρους σχολιασμό διαφοροποιημένης κάπως προσέγγισης ( έχω κατά νου κάποιες σχετικά πρόσφατες δηλώσεις έμμισθου Δημόσιου παράγοντα της Θεσσαλονίκης, που είπε περίπου πως είναι Ευρωπαίος που μιλάει Ελληνικά, νομίζω σε εκδήλωση στα Σκόπια, προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις )

    Του Ραφαηλίδη ο απλοποιητικός διεισδυτικός φορμαλισμός του λόγου του και η περιεκτική συνοπτική καταληκτική σκέψη στην αποτίμηση αξιών γεγονότων και θέσεων πολύπλοκων και δυσνόητων πάντα βοηθάει στην διαμόρφωση στέρεων σημείων για προσωπικές τεκμηριώσεις. Όμως, δεδομένης της μη αποδοχής στοχαστικά τής μοναδικότητας κάθε αλήθειας, θα τολμήσω να πω, κινδυνεύοντας ίσως να παρεξηγηθώ από τα εξαπτέρυγα της μονοπωλημένης ορθής μόνης γνώσης, πως δεν «είμαστε τόσο Έλληνες όσο ακριβώς και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι», ούτε «πολλοί Ευρωπαίοι είναι περισσότερο Έλληνες από εμάς», όπως ούτε και Βούλγαροι θα μπορούσαν να είναι ποτέ ούτε και Τούρκοι ή Αφγανοί ίσως και ευτυχώς γιατί :

    Τα διεθνικά στερεότυπα που κάποτε έδωσαν όραμα διεκδικητικό στα κοινά προβλήματα έχουν πλέον ξεφτίσει ή έχουν μετασχηματιστεί σε περιεχόμενο και ουσία με ψευδεπίγραφο «ανθρωπισμό» παραπλάνησης, καθιστώντας ουσιαστικά τον άνθρωπο άφυλο, άχρωμο, απρόσωπο, ΑΦΜ, άρα ευάλωτο και εκμεταλλεύσιμο, με όχημα μια «πολυπολυτισμικότητα» θωρακισμένης θεωρίας ισχυρής πειθούς αλλά και κατασυκοφάντησης κάθε άλλης διαφορετικότητας. Έτσι στην Ευρώπη, που θέλει να είναι, ή και είναι πράγματι, χωνευτήρι λαών δηλαδή των πολιτισμών τους, διαλύονται συνδετικοί ιστοί ομάδων και παράγεται κοινός «πολιτισμός» με διατάγματα και νομοθετήματα, δεν υπάρχει άλλωστε και άλλος τρόπος. Στην πραγματικότητα όμως παράγονται συγκαλυμμένα μεγάλες κοινές καταναλωτικές «πολυπολυτισμικές» ανάγκες στα μεγέθη μεγάλων ελεγχόμενων παραγωγών με παράλληλες εξασφαλίσεις απρόσκοπτης ακώλυτης λειτουργίας των μέσων παραγωγής τους, από εξαφανίσεις ισχυρών δεσμών ομάδων άρα ελαχιστοποιήσεις εμφανίσεων οργανωμένων μαζικών διεκδικητικών συμπορεύσεων

    Μήπως είναι υπαρξιακή αδήλωτη ανάγκη να ανήκουμε σε ομάδες «μικρών πολιτισμών» ηθών και εθίμων, όσες διαφοροποιήσεις και αν στο μεταξύ έχουν υποστεί ανά τους αιώνες τριβής, μη μας φάει η μαρμάγκα τής ατομικής τιποτεποίησης ;

    ΑπάντησηΔιαγραφή