Σάββατο 17 Δεκεμβρίου 2011

H "Πόλις" εάλω.



@ Μία κοινότητα που επί χιλιάδες χρόνια διαμορφώθηκε μακριά από το απόλυτο ιδανικό της, δηλαδή από την ανάπτυξη των συνθηκών εκείνων μέσα από τις οποίες η "Πόλις", όχι μόνο δικαιούται αλλά τελικά και υποχρεούται να αυτοθεσμίζεται* επαναπροσδιορίζοντας η ίδια τους όρους των λειτουργικών (σε κάθε επίπεδο) πλαισίων της και κατά περίπτωση να προβαίνει σε διορθωτικούς μερικούς ή και καθολικούς αυτορρυθμιστικούς επανακαθορισμούς, δεν είναι μιά κοινότητα η οποία δεν έχει ανάγκη από κάτι τέτοιο αλλά απλά μιά κοινότητα που "αποφάσισε" να απεμπολήσει αυτό της το ιερό δικαίωμα, μιά κοινότητα που "αποφάσισε" (ή τελικά "εξαναγκάστηκε" δίχως να το συνειδητοποιήσει) να αναθέσει τον ρόλο αυτό άλλοτε σε φυσικά πρόσωπα έξωθεν αυτής (αυτοκράτορες, βασιλείς, τυράννους κλπ) ή ακόμη και σε φαντασιακά κατασκευάσματα "άνωθεν" αυτής (θρησκείες, δοξασίες, "ιερές παραδόσεις" κλπ).


Μιά κοινότητα που επί χιλιάδες χρόνια με τον ένα ή άλλο τρόπο "απαλλάχτηκε" από το ...βάρος της συμμετοχής της στα κοινά, δεν είναι μιά κοινωνία που δεν χρειαζόταν κάποιον που θα τα "διεκπεραίωνε" αλλά μιά κοινωνία που νομίζει πως μπορεί να αναθέσει τους όρους της ευτυχίας της σε κάθε λογής "σωτήρες", με την ίδια ακριβώς λογική (αλλά και ηθική) που θα ανέθετε και το αποχευτευτικό της δίκτυο σε κάποιον εργολάβο.

Μιά κοινότητα που "αποφάσισε" (?) να εκχωρήσει το πλέον ουσιώδες συστατικό της, το να αποφασίζει δηλαδή η ίδια γιά τη "μοίρα" της,  και να το ανταλλάξει (βλ. εκχωρήσει) αντί κάποιου τάχα "δωρεάν" συστημικού αυτοματισμού, κάποιου σχεδόν ...θεόσταλτου πλέγματος κανόνων το οποίο αναλαμβάνει ...ανιδιοτελώς να θεραπεύσει τόσο την ζωή (συστηματική πολιτική) όσο και τον θάνατο (συστηματική εκκλησία).

Μιά κοινότητα όμως που "αποφασίζει" (?) να επιλέξει γιά συνεκτικό της ιστό, όχι την κάλυψη των πολιτισμικών της αναγκών αλλά πρωτίστως (και μόνον θα λέγαμε) εκείνη των "βιωτικών" της, μέσα στη λίστα των οποίων το πανέξυπνο σύστημα κατάφερε, δίπλα στην στέγη, το κρεβάτι και το φαγητό, να "χωρέσει" και το SUV των 5.000 κυβικών, παύει να αποτελεί πλέον κοινότητα και μετατρέπεται σε κοινωνία, έναν όρο που μετά από "ξέπλυμα" δεκάδων αιώνων κατάφερε να δικαιούται ηθικά (αλλά και ..."λογικά) να προτάσσει τις δικές του προτεραιότητες και ανάγκες.

Όμως, και παρά την ηχητική παρομοιότητα αλλά και το ομόρριζο των δύο αυτών όρων, η εννοιολογική τους διαφορά είναι τεράστια, όσο τεράστια είναι και η διαφορά του ίχνους που άφησαν αυτά τα μοντέλα στην ιστορία. Από τη μιά η αθηναϊκή δημοκρατία και από την άλλη ...όλη η υπόλοιπη παγκόσμια ιστορία (και μέχρι τις μέρες μας).

Από τη μιά η κοινότητα (η "Πόλις"), έχοντας προσεγγίσει με την απαιτούμενη ιερή "αναίδεια" ο,τιδήποτε εμφανίζεται ως σταθερή αξία ακόμη και την ίδια την στάση των θεών, καταφέρνει να θέτει τον πολίτη (-άνθρωπο) της πάνω από αυτούς, επαναπροσδιορίζοντας την έννοια του παραδοσιακά ορθού στις εκάστοτε πραγματικές αντιληπτικές ανάγκες του, δημιουργώντας έτσι ένα θεσμικό πλαίσιο το οποίο να υπηρετεί τον πολίτη και όχι να υπηρετείται βλακωδώς από αυτόν. Και μιά τέτοια φύση πολιτικής οργάνωσης, όσα προβλήματα και αν παρουσιάζει, σε καμμία περίπτωση δεν μπορεί (-δεν έχει ανάγκη) να αναζητήσει εισαγόμενες "λύσεις" αφού η δυσκολία λύσης ενός προβλήματος δεν καθορίζεται τόσο από το ερώτημά του αλλά κυρίως από την όποια ευχέρεια της κοινότητας να αντικαθιστά το ερώτημα με κάποιο άλλο το οποίο πιθανόν μπορεί να λύσει πολύ πιό εύκολα.

Αντικαθιστώντας όμως τον όρο κοινότητα με τον όρο κοινωνία, τότε, εξ ενός εμπειρικά τεκμηριωμένου ορισμού (και όχι μόνον), αναφερόμαστε σε ένα άθροισμα διαφορετικών πολιτισμικών αναφορών, προτεραιοτήτων, λογικών και ηθικών στάσεων έναντι του "είναι", σε ένα άθροισμα δηλαδή τόσο ανομοιογενών στην φύση τους προσθετέων, που τόσο η μαθηματική επιστήμη όσο και η απλή λογική θα αδυνατούσε να το αντιμετωπίσει ως άθροισμα, αφού περισσότερο ακουμπάει σε μια με το στανιό "αδελφοποίηση-ένωση" όπως με ωραία λόγια (και κούφια) λόγια βαφτίσαμε τον πολιτισμικό αχταρμά, την ομογενοποίηση δηλαδή (βλ. πολτοποίηση) που μπορείς να καταφέρεις αν περάσεις διαφορετικές κουλτούρες και κοσμοαντιλήψεις μέσα από το μπλέντερ της παγκοσμιοποίησης. Τότε, σε μια τέτοια περίπτωση, έχεις ένα άλλο νέο "προϊόν", το οποίο αδυνατώντας να αυτοσυνειδητοποιηθεί λόγω της πρόσφατης γέννησής του, (λόγω δηλαδή της αδυναμίας του μέσα σε ένα τελείως καινούργιο "είναι" να συσχετιστεί-αναμετρηθεί λογικά με ο,τιδήποτε άλλο),  δείχνει να είναι απολύτως αναγκαίο (!) να διαπαιδαγωγηθεί (βλ.χειραγωγηθεί) "έξωθεν", με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που και ένα παιδί έχει την ανάγκη της καθοδήγησης από ένα οποιοδήποτε "πατερούλη".

Και παρά το γεγονός πως όλοι οι πατερούληδες της ιστορίας αποδείχτηκαν παιδεραστές ολκής, αυτό δεν σημαίνει πως μιά κοινωνία αιωνίως πολιτικά ανήλικη δεν θα αναζητά πάντα εκείνον που ..."αυτή τη φορά θάναι πραγματικά καλός και δεν θάχει καμμια σχέση με όλους τους προηγούμενους".

Στην πραγματικότητα και πέρα από όλα τα άλλα, ίσως να έχουμε να κάνουμε και με κάποια κοινωνική ψυχοπαθολογική διαταραχή, μιά διαστροφή, η οποία μέσα από μια μοιραία σύγκρουση μεταξύ γνώσης και πεποίθησης, δεν μας επιτρέπει να διαχωρίσουμε το πραγματικό από το φαντασιακό.

Ίσως λοιπόν ο μόνος τρόπος που θα ακυρώσει την δύναμη και την δράση κάθε παιδεραστή πατερούλη, είναι η δική μας πολιτική ενηλικίωση.

Ίσως κάπου εκεί να κρύβεται και η "απάντηση" μας απέναντι στην βαρβαρότητα του τρίτου παγκοσμίου πολέμου ο οποίος διεξάγεται εδώ και χρόνια και εκτός των άλλων προετοιμάζει και την "ανάγκη" μας για έναν ακόμη "πατερούλη" που θα γεννηθεί μέσα από ένα νέο αυγό του φιδιού. Ένα αυγό όμως που επωάζεται τελικά μονάχα από μας, εκεί ...απέναντι στην τηλεόραση, στην ζεστασιά του καναπέ.


*Βιβλ. "Η Ελληνική Ιδιαιτερότητα" Κορνήλιου Καστοριάδη Εκδ. ΚΡΙΤΙΚΗ

2 σχόλια: